Việc phá dỡ tòa nhà “Hàm cá mập” và di dời các cơ quan, đơn vị, nhà ở khu vực phía Đông Hồ Gươm để thực hiện quy hoạch và cải tạo không gian quanh Hồ Gươm và Quảng trường Đông Kinh – Nghĩa Thục (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội) đang thu hút sự chú ý của nhiều người. TS.KTS. Nguyễn Quốc Tuân – Trưởng khoa Kiến trúc – công trình tại Trường đại học Phương Đông đã có buổi trò chuyện với Báo Kinh tế & Đô thị về vấn đề này.

Chủ trương đúng đắn

Hà Nội đang nghiên cứu để quy hoạch và cải tạo không gian khu vực phía Đông Hồ Gươm, cũng như làm mới lại quảng trường Đông Kinh – Nghĩa Thục với mục tiêu tạo thêm nhiều không gian công cộng. Bạn thấy sao về hướng đi này của thành phố?

Theo mình, chủ trương này cực kỳ hợp lý. Việc mở rộng không gian công cộng, xanh và hoạt động quanh Hồ Gươm là điều rất cần thiết. Đây là mong muốn của nhiều chuyên gia và người dân Hà Nội từ lâu rồi, nhất là khi không gian quanh Hồ Gươm ngày càng chật do đô thị hóa và mật độ xây dựng tăng cao.

Mình thấy vui vì thành phố đã dũng cảm đưa ra vấn đề này và quyết tâm thực hiện ngay trong những tháng tới. Nhìn xa hơn một chút, về phía Đông, chúng ta có thể kết nối các không gian xanh từ Hồ Gươm đến quảng trường Cách mạng tháng Tám và nhà hát Lớn; về phía Tây thì tới nhà thờ Lớn cùng các di tích lịch sử – chùa – đền xung quanh. Việc kết nối này sẽ mở rộng không gian hồ, gắn kết các giá trị văn hóa – lịch sử quan trọng, tạo nên sức hút du lịch mạnh mẽ hơn cho Hà Nội. Điều này sẽ làm lan tỏa tinh thần văn hóa của thành phố cũng như củng cố vị thế của Hồ Gươm – trái tim của Hà Nội.

Tình hình quản lý và sử dụng đất ở khu vực nghiên cứu quy hoạch như Quảng trường Đông Kinh – Nghĩa Thục hay không gian phía Đông Hồ Gươm có nhiều cơ quan, đơn vị, hộ dân và một số công trình kiến trúc giá trị. Vậy trong việc quy hoạch, mình cần chú ý những điểm gì nhỉ?

Mình nghe nói TP Hà Nội đã có kế hoạch cụ thể để sắp xếp lại hai khu vực: quảng trường Đông Kinh – Nghĩa Thục, bao gồm việc phá dỡ tòa nhà “Hàm cá mập” và làm đẹp cảnh quan quảng trường. Ngoài ra, khu công viên – quảng trường phía Đông Hồ Gươm cũng sẽ được chỉnh trang với việc di dời 12 cơ quan và 47 hộ dân theo thông tin mới nhất.

Mình đang quan tâm đến hai công trình. Đầu tiên là trụ sở Sở VH&TT Hà Nội, một tòa nhà có mặt tiền khá đẹp với phong cách cổ điển pha chút Địa Trung Hải. Phong cách này không phổ biến lắm ở Hà Nội, nên cần đánh giá kỹ về kiến trúc để tìm ra giải pháp bảo tồn phù hợp với không gian và chức năng của công viên mới. Cũng cần xem xét ảnh hưởng từ các hạng mục kỹ thuật của Nhà ga C9 thuộc tuyến metro Nam Thăng Long – Trần Hưng Đạo đến tòa nhà này.

Thứ hai, trong quy hoạch công viên phía Đông Hồ Gươm, mình nghĩ nên có một không gian để ghi nhớ địa điểm Nhà máy đèn Bờ Hồ – cơ sở điện lực đầu tiên của Hà Nội ra đời năm 1892. Đây là nền móng cho sự phát triển ngành điện của Thủ đô sau này đó!

Xoay chuyển linh hoạt quỹ đất

Khu vực Hồ Gươm và vùng lân cận có kiến trúc cảnh quan khá giống nhau, nên để đảm bảo sự kết nối hài hòa với không gian xung quanh, theo bạn thì thiết kế cần chú ý đến những yếu tố nào?

Mình có thể nghĩ đến việc tạo ra các trục xanh bằng cách kết nối vườn hoa Lý Thái Tổ, công viên phía Đông Hồ Gươm, kéo dài tới vườn hoa Diên Hồng, vườn hoa Cổ Tân và nhà hát Lớn, rồi mở rộng để kết nối mượt mà với Bảo tàng Lịch sử quốc gia. Ngoài ra, mình cũng có thể phát triển trục hoạt động đầy tiềm năng ở phía Bắc Hồ Gươm, từ Quảng trường Đông Kinh – Nghĩa Thục qua hàng Ngang và Hàng Đào đến những khu phố chợ nhộn nhịp của phố Cổ Hà Nội.

Ở phía Tây Hồ Gươm, mình nghe nói TP Hà Nội đang nghiên cứu mở rộng không gian kết nối hồ, từ tượng vua Lê qua đình Nam Hương tới khu phố Nhà thờ, quảng trường và nhà thờ Lớn, cùng với các điểm di tích lịch sử – chùa – đền xung quanh. Mục tiêu là tạo ra một trục văn hóa, tôn giáo và tưởng niệm. Ở phía Nam Hồ Gươm thì chưa thấy có gì nổi bật lắm, nhưng mình nghĩ có 3 ô phố rất tiềm năng để cải tạo và phát triển thêm giá trị văn hóa cộng đồng: khu vực Thư viện quốc gia, ô phố Đinh Lễ – Nguyễn Xí – Tràng Tiền và khu vực phía Đông của Tràng Tiền Plaza.

Trong việc quy hoạch không gian phía Đông Hồ Gươm, có nhắc đến chuyện khai thác không gian ngầm. Vậy theo anh, khi làm quy hoạch và kiến trúc thì cần chú ý những gì để kết nối với không gian ngầm Nhà ga C9, đảm bảo sử dụng đất hiệu quả và đáp ứng nhu cầu của người dân?

Với tinh thần mới của châu Á, kinh tế phát triển đang làm cho các đô thị thay đổi nhanh chóng. Chúng ta thấy rõ những thách thức trước mắt: làm sao để xây dựng đô thị cạnh tranh hơn? Làm thế nào để cải tạo và chỉnh trang đô thị nhằm nâng cao chất lượng sống cho mọi người? Và phải làm sao để giữ được bản sắc, di sản mà vẫn đảm bảo đô thị thích ứng với sự phát triển của không gian và quy mô kinh tế mới?

Có nhiều yêu cầu đặt ra cho Thủ đô của chúng ta trong tình hình mới, nhất là khu vực trung tâm đô thị lịch sử. Chúng ta cần khéo léo biến đổi các yếu tố chức năng để tạo ra những giá trị mới về cả lượng và chất, dù không còn nhiều không gian để mở rộng thêm. Đồng thời, việc bảo vệ và giữ gìn các giá trị truyền thống đặc trưng cũng rất quan trọng vì đó là điểm mạnh và lợi thế cạnh tranh của trung tâm đô thị lịch sử.

Trong bối cảnh này, việc khai thác không gian ngầm có thể coi là một giải pháp khá hợp lý, giúp linh hoạt hơn trong việc đáp ứng một số yêu cầu chức năng và hoạt động mới. Tuy nhiên, điều này đòi hỏi khả năng quy hoạch tốt hơn, kết nối hiệu quả và tối ưu hóa giá trị đầu tư – phát triển; cùng với đó là nâng cao khả năng quản lý và khai thác; đồng thời người dân cũng cần làm quen với cách sử dụng mới…

Mình hy vọng rằng TP Hà Nội sẽ tìm được giải pháp tốt nhất cho những ràng buộc về không gian quanh Hồ Gươm để khu vực đô thị lịch sử có thể thích nghi với sự phát triển của các không gian kinh tế mới mà vẫn giữ được giá trị văn hóa Thăng Long – Hà Nội.

Xin cảm ơn ông!

Địa chỉ: 63/20 Lê Lai, Phường 3, Quận Gò Vấp, TP.HCM
Điện thoại: 0587878388
Email: akitek.vn@gmail.com
Website: akitek.vn
Akitek.vn là đơn vị hàng đầu chuyên tư vấn thiết kế kiến trúc, kết cấu MEP và thi công nội thất, thiết kế thi công các công trình biệt thự, nhà phố, căn hộ, chung cư và đặc biệt thiết kế trang trí văn phòng, showroom, nhà hàng, khách sạn…

Nguồn: Củng cố hơn vị thế “Trái tim của Thủ đô”