Xu hướng thiết kế của tương lai ẩn mình trong kiến ​​trúc hiện đại

Hình dung của con người về kiến trúc tương lai đã xuất hiện trong nhiều cuốn tiểu thuyết và các bộ phim khoa học viễn tưởng. Ý tưởng về ô tô bay, khoang đi bộ, thành phố plugin không chỉ là những giấc mơ xa vời mà có thể trở thành hiện thực ở một thời điểm nào đó trong tương lai. Với những tiến bộ vượt bậc về công nghệ và kinh tế hiện nay, một số thành phố đã bắt đầu “chạm đến” tương lai. Những xu hướng kiến trúc dự kiến sẽ định hình tương lai bao gồm:

Thành phố thông minh

Thành phố thông minh theo xu hướng tương lai phải sử dụng khung công nghệ và dữ liệu để thực hiện các kế hoạch phát triển bền vững. Khi nguồn tài nguyên ngày càng hạn chế và các thành phố đối mặt với tình trạng thiếu hụt những nhu cầu thiết yếu như nước sạch, điện, chính phủ cần phát triển ngay các chiến lược thay đổi tỷ lệ tiêu thụ và phân phối, quản lý tài nguyên một cách tối ưu. Nông nghiệp chắc chắn sẽ là một phần không thể thiếu trong các thành phố tương lai. Việc phát triển nông nghiệp phải được mở rộng theo nhiều hình thức khác nhau như canh tác thẳng đứng, trên sân thượng hay cộng đồng. Nông nghiệp đô thị, vật liệu hiệu suất cao và thiết kế thích ứng với biến đổi khí hậu là những khái niệm cần được nghiên cứu kỹ lưỡng để phục vụ mục tiêu phát triển bền vững. Những nghiên cứu này sẽ giúp tối ưu hóa việc phân phối năng lượng, quản lý tài nguyên hợp lý và giảm thiểu ô nhiễm môi trường. Một ví dụ điển hình về đô thị thông minh hiện nay là thủ đô Copenhagen (Đan Mạch). Với dự án ‘Kết nối Copenhagen’, thành phố đã mạnh dạn đầu tư vào nhiều đề án hướng tới sự phát triển bền vững như kế hoạch giảm 10% thời gian di chuyển của người đi xe đạp và hành khách đi xe buýt vào năm 2018.

Thủ đô Copenhagen (Đan Mạch) đã đầu tư thực hiện nhiều đề án hướng tới phát triển bền vững

Tiến bộ công nghệ trong xu hướng tương lai

Trong tương lai, công nghệ chắc chắn sẽ đồng hành cùng kiến trúc để đảm bảo sự hài lòng về công năng và nâng cao giá trị thẩm mỹ. “Kiến trúc nhập vai” là một khái niệm đang phát triển mạnh mẽ, nơi khách hàng được đưa vào thế giới mô phỏng bằng công nghệ VR để trải nghiệm thiết kế của kiến trúc sư. Điều này cho phép việc hình dung và chỉnh sửa các ý tưởng thiết kế trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết.

Phối cảnh 3D trong lĩnh vực thiết kế và kỹ thuật sẽ là bước ngoặt quan trọng để tạo ra những tiến bộ vượt bậc. Ngoài công nghệ thực tế ảo VR, các nền tảng trực quan hóa khác như AR (thực tế tăng cường) và MR (thực tế hỗn hợp) cũng đã được đề xuất.

Công nghệ không chỉ giúp chúng ta hình dung tương lai mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn di sản quá khứ. Các công trình kiến trúc cổ có thể được lưu giữ nguyên vẹn qua thời gian nhờ vào sự phát triển của khoa học kỹ thuật.

Trong lĩnh vực bảo tồn và tài liệu, phần mềm và công cụ đã đạt đến mức độ tiên tiến đáng kể. Theo thời gian, những công cụ này ngày càng được tối ưu hóa hơn nữa, sẵn sàng phục vụ cho các nhà bảo tồn và khảo cổ học một cách hiệu quả nhất.

Nhiều công nghệ mới ra đời để ứng dụng trong lĩnh vực kiến trúc tương lai

Phần mềm BIM (Building Information Modeling) là một công cụ không thể thiếu trong ngành kiến trúc và xây dựng hiện đại. Đây là quy trình tạo lập và quản lý các đặc trưng kỹ thuật số xuyên suốt từ thiết kế, thi công đến vận hành các công trình, bao gồm cả xây dựng và sản phẩm công nghiệp. Thông tin do BIM cung cấp chia thành hai loại: thông tin hình học như kích thước và vị trí của cấu kiện, cùng thông tin phi hình học như hãng sản xuất hay thời gian bảo trì.

BIM không chỉ đơn thuần là kho lưu trữ thông tin mà còn là quá trình tạo ra mô hình thực tế ảo nhằm tối ưu hóa mọi khâu từ thiết kế đến quản lý vận hành. Dù chưa phổ biến trong giáo dục, nhưng BIM đang ngày càng được áp dụng rộng rãi trong các công ty kiến trúc – xây dựng để tiết kiệm thời gian và đơn giản hóa quy trình làm việc.

Việc nắm vững phần mềm như Revit của Autodesk đã trở thành yêu cầu bắt buộc trong thế giới kiến ​​trúc kỹ thuật số đang phát triển mạnh mẽ. Đại dịch có thể đã làm chậm lại nền kinh tế toàn cầu nhưng đồng thời cũng thúc đẩy nhanh chóng quá trình số hóa trên toàn thế giới.

BIM là một quy trình liên quan tới việc tạo lập và quản lý những đặc trưng kỹ thuật số trong các khâu thiết kế, thi công và vận hành các công trình 

Phong cách Avant-Garde

Avant-garde, một thuật ngữ tiếng Pháp có nghĩa là “tiên phong”, thể hiện những tác phẩm nghệ thuật phá vỡ mọi ranh giới và thách thức khả năng chấp nhận của con người. Đây chính là biểu tượng của sự táo bạo và  u hướng tương lai. Sự thay đổi và sáng tạo không ngừng là chìa khóa để tiến lên phía trước. Kiến trúc Avant-Garde xuất hiện từ nửa đầu thế kỷ XIX tại Châu Âu, sau đó lan rộng sang Mỹ trong thời kỳ chiến tranh thế giới (1915). Các kiến ​​trúc sư Avant-Garde đã mạnh dạn vượt qua các quy chuẩn thiết kế thông thường, hình dung và quy hoạch đô thị theo hướng tương lai.

Các phong trào như chủ nghĩa hiện đại (modernism), chủ nghĩa tàn bạo (brutalism), chủ nghĩa kiến ​​tạo phục vụ (constructivism) đã mang đến một luồng gió mới cho các mô hình thiết kế, trong khi các trường phái như Bauhaus truyền đạt kiến thức về cấu trúc mới trong kiến ​​trúc.

Mặc dù những thiết kế như Thành phố Đi bộ của Ron Herron hay Thành phố Plugin của Peter Cook chưa tồn tại thực tế, nhưng khả năng xây dựng những dự án phức tạp như vậy trong tương lai hoàn toàn có thể xảy ra. Các kiến ​​trúc sư nổi bật như Rem Koolhaas, Frank.O.Gehry, Walter Gropius đã đưa phong trào hiện đại hóa tiến xa hơn qua các công trình quy mô lớn. Không sai khi dự đoán về một làn sóng phong trào hiện đại hóa khác sẽ xuất hiện, nơi mà những thiết kế tương lai cũ có thể trở thành thực tế.

Ron Herron của Archigram đã tưởng tượng ra những thành phố khổng lồ trên những chiếc cột có thể di chuyển khắp thế giới vào năm 1964

Kiến trúc ứng phó trong dịch bệnh

Đại dịch COVID-19 khởi phát vào cuối tháng 12 năm 2019 đã tác động mạnh mẽ và chưa từng có tiền lệ đến ngành xây dựng. Khi cuộc sống bình thường trở lại, chúng ta cần phải nghiêm túc suy nghĩ lại về chiến lược thiết kế cho các công trình và thành phố. Tương lai đòi hỏi những cấu trúc và không gian có khả năng ứng phó hiệu quả với các tình huống khẩn cấp tương tự.

Các yếu tố thể chất và hành vi sẽ đóng vai trò quan trọng trong thiết kế thời kỳ đại dịch, bao gồm cả việc giãn cách xã hội, cách ly, cô lập… Không gian công cộng, đại sảnh hay bất kỳ khu vực tập trung đông người nào khác bắt buộc phải được thiết kế lại để đảm bảo duy trì khoảng cách an toàn. Các cơ sở y tế và nhà xưởng bị ảnh hưởng nặng nề nhất bởi đại dịch cũng cần được xem xét tái thiết kế nhằm đảm bảo an toàn tối đa.

Không gian công cộng, đại sảnh hay bất kỳ khu vực tập trung đông người nào khác sẽ phải được thiết kế lại để duy trì khoảng cách an toàn

Đô thị mở rộng theo chiều dọc

Đô thị hóa đã dẫn đến sự gia tăng mật độ dân số ở các thành phố và thị trấn lớn do hạn chế về đất đai. Quỹ đất sẵn có không đáp ứng được yêu cầu của người dân. Các vấn đề về hạn chế không gian và tắc nghẽn phải được giải quyết bằng một cách tiếp cận triệt để và bền vững hơn.

Việc mở rộng kiến trúc theo chiều ngang là khó khăn, do đó phát triển theo chiều dọc của các công trình xây dựng là cần thiết để tối ưu hóa khả năng sử dụng, cho phép chứa nhiều người hơn trên một đơn vị diện tích. Giải pháp thiết kế khu thương mại và giao thông vận tải ở tầng trệt cùng với không gian làm việc và khu dân cư ở tầng cao hơn là điều bắt buộc để phân phối tài nguyên hiệu quả và đảm bảo an ninh.

Sự phát triển theo chiều dọc của các công trình xây dựng làm tăng khả năng sử dụng vì có thể chứa nhiều hơn trên một đơn vị diện tích

Thiết kế tham số

Kiến trúc tham số là một xu hướng không thể bỏ qua trong lĩnh vực kiến trúc hiện nay. Đối tượng thiết kế, dù là công trình hay đô thị, đã vượt qua giới hạn của các đối tượng tĩnh; thay vào đó, mối quan hệ giữa tạo hình và công năng trở nên linh hoạt hơn bao giờ hết và được điều khiển bởi yếu tố đầu vào gọi là tham số. Khi các tham số thay đổi, hình dạng kiến trúc cũng biến đổi theo những cách khác nhau để phù hợp với công năng, thẩm mỹ và hài hòa với cảnh quan xung quanh. Các đơn vị cấu thành thường sử dụng những hình học đơn giản như tam giác, tròn, vuông hoặc tổ ong.

Kiến trúc xu hướng tương lai mang lại sự khác biệt liên tục trong khối kiến trúc, tận dụng tối đa tính mềm dẻo và linh hoạt. Cơ sở lý luận của những mô hình phức tạp này dựa trên hình học phi Euclide hoặc toán học Topo. Những cấu trúc do các kiến ​​trúc sư nổi tiếng như Zaha Hadid và Frank.O.Gehry thực hiện chính là minh chứng rõ ràng cho sức mạnh của thiết kế tham số trong thời đại ngày nay.

Kiến trúc tham số là dạng kiến trúc mà đối tượng thiết kế (công trình hoặc đô thị) không còn là các đối tượng tĩnh

Tương lai của kiến trúc chắc chắn sẽ tập trung vào việc giải quyết các vấn đề xã hội và hỗ trợ tăng trưởng kinh tế, hướng tới phát triển bền vững và thân thiện với môi trường. Công nghệ tiên tiến không thể thiếu trong vai trò là công cụ bổ trợ quan trọng, giúp các nhà thiết kế tìm ra giải pháp cho những thách thức phổ biến hiện nay.

CÔNG TY AKITEK VIỆT NAM 

AKITEK.vn – Nét vẽ từ tâm, nâng tầm cuộc sống

• Văn phòng: 63/20 Lê Lai P3. Gò Vấp, TPHCM 
• Hotline: 0916.961.139
• Email: akitek.vn@gmail.com
• Website: akitek.vn