Ánh sáng là yếu tố quan trọng nhất trong cảm nhận không gian, chi phối cả thị giác lẫn phi thị giác của con người. Nó giúp chúng ta định hướng, nhận biết hình dạng, màu sắc, kết cấu và chiều sâu của các vật thể. Không chỉ vậy, ánh sáng còn tác động đến tâm trạng, năng lượng và nhịp sinh học hàng ngày. Vì thế, việc thiết kế kiến trúc và nội thất luôn ưu tiên tận dụng ánh sáng tự nhiên và kết hợp ánh sáng nhân tạo hợp lý để tạo ra môi trường sống và làm việc tối ưu. Các không gian như nhà ở, văn phòng, trường học hay bệnh viện đều cần sự cân đối giữa ánh sáng tự nhiên và nhân tạo để vừa đẹp vừa tiện dụng.

Ánh sáng và tác động thị giác trong kiến trúc

Trong kiến trúc, ánh sáng không chỉ là phương tiện chiếu sáng mà còn là công cụ thiết kế mạnh mẽ. Nó ảnh hưởng trực tiếp đến cách con người cảm nhận không gian, màu sắc và bố cục nội thất. Việc sử dụng ánh sáng thông minh giúp tạo ra trải nghiệm thị giác phong phú và hài hòa. Cụ thể:

• Tạo cảm giác không gian rộng mở: Ánh sáng tự nhiên giúp căn phòng rộng rãi hơn, khiến không gian trở nên thoáng đãng và dễ chịu. Kỹ thuật chiếu sáng như ánh sáng tường, đèn hắt trần hoặc cửa sổ lớn giúp mở rộng không gian thị giác. Việc phân chia ánh sáng theo khu vực cũng giúp định hình các chức năng khác nhau, như khu vực đọc sách cần ánh sáng tập trung, khu vực nghỉ ngơi cần ánh sáng dịu.

• Nhấn mạnh chi tiết kiến trúc: Ánh sáng có thể làm nổi bật các chi tiết tinh tế của công trình, như trần nhà, cột, phào chỉ hay các vật liệu trang trí. Ví dụ, chiếu đèn LED xuống các chi tiết gỗ hoặc đá giúp tạo ra hiệu ứng bóng và phản chiếu, tăng tính thẩm mỹ và sự sang trọng cho không gian.

• Điều hướng sự chú ý: Ánh sáng có thể tạo điểm nhấn để thu hút sự chú ý vào các vật thể quan trọng, như bức tranh, kệ sách hoặc bàn làm việc. Sử dụng ánh sáng tập trung đúng cách giúp không gian trở nên sinh động, dẫn dắt ánh nhìn một cách tự nhiên.

• Mang màu sắc và bóng đổ: Ánh sáng tạo ra bóng và màu sắc tự nhiên, làm không gian sống động và có chiều sâu hơn. Sự kết hợp giữa ánh sáng vàng ấm và ánh sáng trắng giúp cân bằng cảm giác ấm áp và rõ ràng, mang lại trải nghiệm thị giác đa dạng cho người sử dụng.

Tác động phi thị giác của ánh sáng

Ánh sáng không chỉ tác động đến mắt mà còn ảnh hưởng đến não bộ, hormone, giấc ngủ và năng lượng của con người. Khi ánh sáng chiếu vào võng mạc, nó kích hoạt các tế bào thần kinh gửi tín hiệu đến não, điều chỉnh các quá trình sinh lý quan trọng. Hiểu rõ tác động phi thị giác của ánh sáng giúp kiến trúc sư AKITEK thiết kế không gian sống và làm việc lành mạnh hơn.

• Tác động tâm lý: Ánh sáng tự nhiên ban ngày giúp tăng năng lượng, giảm căng thẳng và cải thiện tâm trạng tích cực. Ngược lại, ánh sáng nhân tạo yếu hoặc ánh sáng lạnh có thể tạo cảm giác mệt mỏi và căng thẳng. Trong các không gian làm việc, sự cân bằng ánh sáng giúp nhân viên tập trung và sáng tạo hiệu quả hơn.

• Tác động sức khỏe sinh lý: Ánh sáng hỗ trợ điều chỉnh nhịp sinh học, cải thiện chất lượng giấc ngủ và giảm các vấn đề như rối loạn tâm thần, mệt mỏi mãn tính. Ví dụ, ánh sáng buổi sáng giúp cơ thể sản sinh serotonin, làm tăng hứng khởi, còn ánh sáng buổi tối dịu nhẹ giúp sản sinh melatonin, dễ ngủ hơn.

• Điều chỉnh hormone: Ánh sáng buổi sáng kiểm soát chu kỳ thức – ngủ, giúp cơ thể đồng bộ với nhịp sinh học tự nhiên. Nếu không gian thiếu sáng ban ngày hoặc quá nhiều ánh sáng ban đêm, hormone sẽ bị rối loạn, gây khó ngủ và giảm năng lượng.

• Tăng năng lượng và tập trung: Ánh sáng có thể kích thích sự tỉnh táo, tăng khả năng tập trung và cải thiện hiệu suất làm việc. Không gian học tập hoặc phòng họp được chiếu sáng hợp lý giúp con người làm việc lâu mà không mệt mỏi.

Tác động của màu sắc ánh sáng

Màu sắc ánh sáng ảnh hưởng sâu sắc đến cảm xúc, hành vi và năng lượng của con người. Việc chọn màu sắc ánh sáng hợp lý giúp kiến trúc sư AKITEK tạo ra không gian sống thoải mái, năng động hoặc thư giãn theo nhu cầu.

• Màu xanh dương: Tạo cảm giác bình yên, giảm căng thẳng và lo âu. Thích hợp cho phòng ngủ, phòng thư giãn hoặc thư viện.

• Màu vàng: Mang đến sự ấm áp, thân thiện và vui tươi, tạo không gian thoải mái cho phòng khách hoặc khu vực trò chuyện.

• Màu trắng: Tạo sự trong trẻo, sáng sủa, thích hợp cho văn phòng, phòng làm việc hoặc không gian mở. Nó giúp nâng cao sự tập trung và khả năng quan sát.

• Màu đỏ: Kích thích sáng tạo và năng lượng, phù hợp cho khu vực giải trí hoặc không gian cần hứng khởi. Tuy nhiên, sử dụng quá nhiều có thể gây căng thẳng.

• Màu cam: Năng động và ấm áp, tăng động lực cho người sử dụng. Thích hợp cho phòng khách, phòng học hoặc không gian cần nhiều năng lượng tích cực.

Ứng dụng ánh sáng trong thiết kế AKITEK

Các kiến trúc sư AKITEK luôn kết hợp ánh sáng tự nhiên và nhân tạo một cách hài hòa. Họ sử dụng cửa sổ lớn, giếng trời, hệ thống đèn LED và ánh sáng gián tiếp để cân bằng ánh sáng theo từng không gian. Thiết kế ánh sáng không chỉ làm đẹp mà còn bảo vệ sức khỏe, nâng cao hiệu suất làm việc và tạo trải nghiệm sống trọn vẹn. Ví dụ, phòng làm việc có ánh sáng vàng nhẹ và xanh dương sẽ giúp giảm căng thẳng đồng thời tăng khả năng sáng tạo.

Như vậy, ánh sáng không đơn giản là yếu tố chiếu sáng mà còn là nhân tố quyết định cảm xúc, sức khỏe và trải nghiệm sống. Việc hiểu rõ tác động của ánh sáng giúp AKITEK thiết kế những không gian vừa đẹp, vừa tiện nghi, vừa mang lại lợi ích lâu dài cho người sử dụng.

Địa chỉ: 63/20 Lê Lai, Phường 3, Quận Gò Vấp, TP.HCM
Điện thoại: 0587878388
Email: akitek.vn@gmail.com
Website: akitek.vn
Akitek.vn là đơn vị hàng đầu chuyên tư vấn thiết kế kiến trúc, kết cấu MEP và thi công nội thất, thiết kế thi công các công trình biệt thự, nhà phố, căn hộ, chung cư và đặc biệt thiết kế trang trí văn phòng, showroom, nhà hàng, khách sạn…

Nguồn: Sưu tầm Internet

Bài viết tham khảo: Những Tác Động Của Ánh Sáng Trong Kiến Trúc – Nội Thất