Dạo gần đây, kiến trúc bảo tàng đã có những thay đổi cực kỳ ấn tượng. Những không gian trưng bày truyền thống, trước đây hay bị coi là “tĩnh lặng” và “một chiều”, giờ đã biến hóa thành những điểm đến văn hóa sôi động với hàng loạt trải nghiệm tương tác thú vị.
Bài viết này sẽ đi sâu vào mấy giải pháp thiết kế sáng tạo mà các bảo tàng hàng đầu trên thế giới đang áp dụng. Qua đó, bạn đọc sẽ hiểu rõ hơn về cách công nghệ và nghệ thuật đang kết hợp để làm mới trải nghiệm tham quan bảo tàng trong tương lai.
Không gian kiến trúc là nền tảng của trải nghiệm
Kiến trúc là phần cốt lõi trong thiết kế bảo tàng, vừa phải đáp ứng nhu cầu thực tế, vừa tạo ra trải nghiệm thú vị cho khách tham quan. Một bảo tàng được thiết kế tốt không chỉ đơn giản là nơi trưng bày hiện vật mà còn dẫn dắt người xem qua một hành trình khám phá đầy ý nghĩa.
Thiết kế hiện đại giờ đây rất chú trọng đến tính linh hoạt. Những giải pháp như sàn mở, tường di động và không gian đa năng giúp bảo tàng dễ dàng tái cấu trúc để thích nghi với các yêu cầu trưng bày thay đổi liên tục.
Một xu hướng nổi bật khác là sự kết hợp giữa công trình và cảnh quan xung quanh. Nhiều bảo tàng được thiết kế thông minh để hòa mình vào môi trường tự nhiên và văn hóa địa phương. Điều này thể hiện qua việc sử dụng cửa sổ lớn để kết nối với thiên nhiên hoặc các chi tiết kiến trúc kể lại câu chuyện lịch sử của khu vực. Cách làm này không chỉ tăng giá trị thẩm mỹ mà còn làm phong phú thêm trải nghiệm tham quan của mọi người.
Trong các gian hàng gấu trúc tại Trung tâm nghiên cứu và nhân giống gấu trúc tại Trung Quốc, khách tham quan có trải nghiệm chân thực
Ánh sáng và bầu không khí: Nghệ thuật tạo cảm xúc
Ánh sáng đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong việc tạo cảm xúc cho khách tham quan. Không chỉ đơn giản là chiếu sáng hiện vật, ánh sáng còn được dùng một cách khéo léo để dẫn dắt cảm xúc và làm nổi bật những điểm đặc biệt trong triển lãm. Ánh sáng tập trung giúp mọi người chú ý đến một hiện vật cụ thể, mang lại những khoảnh khắc suy ngẫm sâu sắc. Trong khi đó, ánh sáng môi trường có thể thay đổi linh hoạt để hợp với từng chủ đề triển lãm, từ không gian tươi vui đến những góc trưng bày có tông màu trầm lắng hơn. Một xu hướng mới mẻ trong thiết kế là hệ thống chiếu sáng động, có khả năng thay đổi theo thời gian hoặc phản ứng với chuyển động của khách tham quan. Điều này không chỉ làm tăng tính tương tác mà còn tạo ra cảm giác khám phá liên tục, giúp người xem kết nối sâu sắc hơn với không gian triển lãm.
Không gian bảo tàng thể hiện cuộc đời và sự nghiệp của Frida Kahlo
AR, VR và màn hình tương tác: Cầu nối công nghệ
Công nghệ giờ đây là một phần không thể thiếu để làm cho trải nghiệm bảo tàng thêm hấp dẫn. Ba công nghệ nổi bật mà ai cũng nhắc đến là AR, VR và màn hình tương tác.
AR mang lại cách mới mẻ để mọi người tương tác với các triển lãm. Bằng việc chiếu dữ liệu kỹ thuật số lên thế giới thực, AR có thể tái hiện sống động những di tích cổ, giúp khách tham quan “nhìn thấy” quá khứ ngay trong hiện tại.
VR thì đưa cảm giác đắm chìm lên một tầm cao mới, cho phép mọi người bước vào những thế giới hoàn toàn khác biệt. Đeo kính VR vào là bạn có thể sống lại các sự kiện lịch sử hoặc khám phá những nơi xa xôi mà bình thường khó lòng tới được.
Màn hình tương tác cũng đang rất phổ biến ở nhiều bảo tàng. Từ các gian hàng giáo dục đến bàn đa người dùng, công nghệ này giúp khách tham quan tìm hiểu sâu hơn về nội dung trưng bày và biến việc học thành trải nghiệm thú vị và đầy tính tương tác.
Công nghệ thực tế ảo được sử dụng tại Bảo tàng Louvre nước Pháp
Kể chuyện: Nghệ thuật tạo kết nối cảm xúc
Một bảo tàng sáng tạo không chỉ đơn thuần là chỗ để trưng bày hiện vật, mà còn là nơi kể chuyện. Mỗi chi tiết trong triển lãm – từ cách sắp xếp đồ đạc đến việc dùng đa phương tiện – đều góp phần tạo nên một câu chuyện thú vị, giúp khách tham quan cảm thấy gắn kết hơn với nội dung. Một chiến lược hay ho là chia bảo tàng thành các khu vực theo chủ đề. Mỗi khu được thiết kế riêng cho một nội dung cụ thể, tạo ra hành trình khám phá rõ ràng và ý nghĩa. Video, âm thanh và màn hình tương tác cũng được sử dụng một cách thông minh để làm phong phú thêm câu chuyện, giúp khách tham quan không chỉ hiểu mà còn cảm nhận sâu sắc thông điệp của triển lãm.
Cá nhân hóa: Chìa khóa nâng cao trải nghiệm
Cá nhân hóa đang ngày càng hot trong thiết kế bảo tàng hiện đại. Nhờ công nghệ, giờ đây bảo tàng có thể tùy chỉnh trải nghiệm theo sở thích và nhu cầu của từng khách tham quan. Công nghệ RFID giúp theo dõi hành trình của khách và đưa ra những gợi ý hay ho. Ngoài ra, bảo tàng cũng chú trọng phục vụ đa dạng đối tượng, từ hướng dẫn âm thanh đa ngôn ngữ đến màn hình cảm ứng cho người khiếm thị. Điều này tạo nên một không gian mà ai cũng có thể tương tác với nội dung trưng bày một cách ý nghĩa, bất kể tuổi tác hay nền tảng văn hóa.
Khi bảo tàng tiếp tục phát triển, việc cân bằng giữa đổi mới và truyền thống sẽ là yếu tố quan trọng. Sự kết hợp giữa các phương pháp thiết kế sáng tạo và công nghệ xịn như AR và VR mở ra nhiều cơ hội thú vị để nâng cao trải nghiệm tham quan, biến bảo tàng thành nơi văn hóa sống động và hấp dẫn hơn bao giờ hết!
Địa chỉ: 63/20 Lê Lai, Phường 3, Quận Gò Vấp, TP.HCM
Điện thoại: 0587878388
Email: akitek.vn@gmail.com
Website: akitek.vn
Akitek.vn là đơn vị hàng đầu chuyên tư vấn thiết kế kiến trúc, kết cấu MEP và thi công nội thất, thiết kế thi công các công trình biệt thự, nhà phố, căn hộ, chung cư và đặc biệt thiết kế trang trí văn phòng, showroom, nhà hàng, khách sạn…
Nguồn: Bảo tàng trong kỷ nguyên số: Cuộc cách mạng về trải nghiệm
