Tận dụng trần nhà cao khi cải tạo công trình

Những gợi ý thiết kế hữu ích dưới đây có thể là giải pháp để loại bỏ cảm giác trống trải, lạnh lẽo của không gian trần nhà cao.

Chiều cao trần của một không gian có ảnh hưởng rất nhiều đến thẩm mỹ cũng như lợi ích của ngôi nhà đối với con người. Đây là yếu tố đặc biệt quan trọng trong các dự án cải tạo quán cũ, nơi mà chiều cao trần có thể quyết định sự thông thoáng, cảm giác dễ chịu hay mức độ ấn tượng thị giác đối với khách hàng. Trong quá trình cải tạo không gian cũ, đặc biệt là các quán cafe, nhà hàng hay studio nhỏ, chiều cao trần thường bị giới hạn bởi hiện trạng công trình, buộc các KTS phải có phương án xử lý khéo léo để tạo ra cảm giác rộng rãi hơn.

Nhìn chung, hầu hết các công trình đều có quy định về kích thước tối thiểu và được tính toán kỹ lưỡng về chiều cao trần nhà nhằm đảm bảo chất lượng cuộc sống tốt trong môi trường. Tuy nhiên, thực tế hiện nay đã cho thấy chiều cao chính xác của trần nhà lại thường được xác định dựa vào các vật liệu tạo nên tòa nhà, cụ thể, đó có thể là chiều cao của các tấm trần, hoặc thậm chí làm tròn kích thước của các bậc cầu thang…

Theo đánh giá chung, trần nhà cao sẽ khiến cho những ngôi nhà có diện tích vừa và nhỏ trở nên rộng rãi hơn. Chúng giúp cung cấp nhiều không gian để trang trí cũng như mở rộng đón ánh sáng và thông gió tự nhiên hơn. Đặc biệt trong các dự án cải tạo quán cũ, chiều cao trần hợp lý có thể tạo nên lợi thế thị giác đáng kể, giúp không gian nhỏ trở nên thoáng đãng, thu hút khách hàng ngay từ cái nhìn đầu tiên. KTS cải tạo nội thất quán cũ thường lựa chọn phương án nâng trần hoặc xử lý ánh sáng và vật liệu để tạo cảm giác không gian cao hơn mà không cần can thiệp kết cấu lớn.

Tuy nhiên, không gian trở nên cao và thoáng hơn cũng đem đến cản trở trong việc sưởi ấm hoặc làm mát nhân tạo. Đồng thời, nếu một không gian trần nhà quá cao nhưng lại được thiết kế sơ sài có thể mang đến một không khí lạnh lẽo và trống trải. Có thể lấy thiết kế trần nhà cao của công trình văn phòng kiêm nhà ở của KTS người Tây Ban Nha Ricardo Bofill làm ví dụ điển hình cho việc làm thế nào để biến một không gian rộng lớn và thô ráp của một nhà máy xi măng cũ trở thành một nơi cực kỳ ấm cúng. Đây là minh chứng rõ ràng cho thấy sự tinh tế trong thiết kế cải tạo không gian cũ có thể làm thay đổi hoàn toàn cảm nhận ban đầu của một công trình.

Và dưới đây là một số cách phổ biến để giúp các KTS có thể tận dụng tối đa trần nhà cao:

Tạo một cấp độ không gian mới

Đối với một trần nhà khá cao, có lẽ giải pháp phổ biến nhất chính là tạo thêm một mặt sàn mới để tận dụng không gian. Cụ thể, những chiếc gác xép, tầng lửng chính là đáp án chuẩn nhất – đặc biệt thường thấy trong các công trình cải tạo quán cũ, nơi yêu cầu tối ưu diện tích một cách thông minh và linh hoạt. Những không gian như vậy vừa tạo ra hiệu quả thị giác về chiều cao, vừa mở rộng công năng mà không cần can thiệp kết cấu lớn.

Các công trình nhà ở Paris thường sử dụng phương án này để bù đắp cho việc thiếu diện tích sàn và tăng thêm không gian cho giường ngủ cũng như nhiều nhu cầu khác. KTS cải tạo không gian cũ thường chọn các vật liệu như gỗ và thép nhẹ, vừa đảm bảo tính thẩm mỹ, vừa dễ thi công hoặc tháo rời nếu cần. Chẳng hạn như thiết kế không gian của nhà hàng Daria (Zooco Estudio), bên dưới gác lửng được kê thêm một số bàn ăn, cho thấy việc tận dụng không gian rộng rãi của trần giúp mở rộng diện tích đáp ứng nhu cầu sinh hoạt và tiếp khách – một giải pháp hiệu quả trong thiết kế cải tạo quán nhỏ hiện nay.

Tạo không gian lưu trữ mới

Kết cấu chiều cao của không gian lớn cũng đồng nghĩa với việc có thêm nhiều chỗ để lưu trữ hơn – một yếu tố rất đáng chú ý trong các dự án cải tạo quán cũ hoặc không gian nhà ở lâu đời. Ví dụ như dự án dinh thự cổ ở São Paulo, kiến trúc sư đã tận dụng triệt để khoảng không gian rộng lớn giữa sàn và trần nhà để thiết kế thêm những chiếc tủ lớn sang trọng nhằm đựng hoặc trưng bày đồ. Đây là một giải pháp thông minh thường thấy trong thiết kế cải tạo không gian cũ, không chỉ giúp tăng tính tiện nghi mà còn mang đến vẻ đẹp thẩm mỹ tinh tế, hiện đại. Với những quán cà phê, nhà hàng hay showroom nhỏ có trần cao, việc bố trí hệ tủ lưu trữ theo chiều dọc cũng là một cách tối ưu diện tích mà vẫn giữ được sự thoáng đãng cho không gian.

Kệ ngang cũng có thể đảm nhiệm chức năng “cân bằng” không gian, mang lại sự bề thế cho những không gian có trần nhà quá cao. Chức năng này được sử dụng linh hoạt trong dự án Formafatal nhằm thiết kế không gian cho nhà hàng Gran Fierri Argentinian với kệ đồ uống được tận dụng đặt ngay sau quầy bar.

Không gian tách khỏi trần nhà

Thông thường các không gian trên cùng của một căn phòng có trần cao thường ít được sử dụng đến, vì vậy việc xây dựng các khối rời được nối liền từ mặt sàn thay vì nối từ trần xuống sẽ là một giải pháp cực hữu hiệu cho việc tận dụng không gian đối với những ngôi nhà có diện tích sàn chật chội. Để hình dung rõ hơn, hãy tham khảo một công trình tuyệt vời này ở Barcelona. Các KTS đã quyết định giữ toàn bộ không gian mở, để lộ các thanh xà bằng gỗ và bức tường đá nguyên bản, ở trung tâm của không gian chứa một khối hình học màu trắng được tận dụng làm nhà bếp và phòng tắm, nó không hề chạm tới trần nhà hình vòm bên trên.

Treo các thiết bị để định hình không gian

Trong dự án chuyển đổi một nhà máy cũ ở Trung Quốc thành một không gian kiểu kiến trúc văn phòng, trần nhà cao lên đến 6m đã được xác định cần phải thiết kế nhằm giúp mở rộng diện tích làm việc. Để làm cho không gian làm việc trở nên thoải mái hơn, KTS đã sáng tạo một tấm bạt treo khổng lồ theo đường cắt của trần nhà, phân chia không gian của phòng họp và đóng vai trò như một tấm ngăn khi uốn dọc theo cầu thang.

Hay trong dự án cho một nhà hàng ở São Paulo, trần nhà cao của nhà kho đã được cân bằng thông qua hệ thống chiếu sáng lơ lửng, giúp tạo ra bầu không khí chào đón tại các bàn ăn và mang đến một môi trường làm việc chất lượng hơn cho những người đầu bếp tại đây.

Như vậy, về tổng quan theo ArchDaily nhận định, những giải pháp thường được các KTS sử dụng trong không gian có trần cao là cố gắng cân bằng chúng thông qua các yếu tố xây dựng hoặc thiết kế nội thất thẩm mỹ, hay có thể là những kết cấu bổ sung. Một mẹo nhỏ được bật mí nữa là sơn hoặc để trần nhà ở dạng tự nhiên, thường là cách để tạo ấn tượng rằng trần nhà không cao như thực tế của nó. Với những giải pháp thiết kế này, trần nhà cao hơn có thể cung cấp nhiều “khu vực cơ động” hơn, đồng thời có khả năng tạo ra các thiết kế nổi bật cho các KTS. Tóm lại, nắm rõ tỷ lệ chiều cao trần để sử dụng linh hoạt chúng bằng các vật liệu khác và ánh sáng có thể sẽ là thách thức đối với nhiều KTS, nhưng nó cũng là một trách nhiệm lớn để phát triển không gian phù hợp và dễ chịu cho người dân sinh sống.