Trong bối cảnh đô thị hóa mạnh mẽ, kiến trúc địa phương đang chịu ảnh hưởng từ mô hình “nhà ống” và “nhà lô phố”. Dự án Akitek’s House là một công trình mang tính đột phá với giải pháp kiến trúc chú trọng đến thông gió, giảm nhiệt, tiết kiệm chi phí vận hành, đồng thời nâng cao nhận thức về vai trò của nghiên cứu vi khí hậu trong kiến trúc và xây dựng.

Thông tin dự án:

Diện tích khu đất: 1000 m²
Diện tích xây dựng: 176 m²
Diện tích sàn: 220 m²
Năm hoàn thành: 2024
Chi phí: 1,7 tỷ

Giới thiệu về công trình:

Trong nhiều năm qua, xu hướng phát triển đô thị tại Việt Nam đã khiến kiến trúc địa phương dần đánh mất bản sắc. Những ngôi nhà san sát, khép kín, thiếu kết nối với thiên nhiên trở nên phổ biến, đặc biệt ở những vùng nông thôn đang đô thị hóa. Trong bối cảnh đó, Akitek’s House là một tuyên ngôn kiến trúc mang tính phản biện. Dự án không chỉ là một không gian sống, mà còn là minh chứng cho khả năng kiến tạo những công trình gắn bó hài hòa với khí hậu, địa hình và truyền thống văn hóa.

Akitek’s House được xây dựng trên một khu đất ven quốc lộ – nơi thường xuyên chịu tác động của bụi, tiếng ồn và khí hậu nhiệt đới gió mùa khắc nghiệt. Thay vì dùng các biện pháp công nghệ đắt đỏ, đội ngũ kiến trúc sư đã lựa chọn cách tiếp cận “thuận thiên”, sử dụng yếu tố vi khí hậu như gió, nước và cây xanh để cải thiện chất lượng sống.

Một ao nước nhỏ được bố trí ở khoảng sân trước nhà, giúp làm mát luồng gió trước khi thổi vào không gian sinh hoạt. Hệ cửa kính lùa được thiết kế mở rộng, đón gió mát và ánh sáng tự nhiên, đồng thời dễ dàng đóng kín khi cần đảm bảo cách âm. Gió mát đi vào từ trước, đẩy khí nóng ra phía sau qua các khe thoáng, giúp ngôi nhà luôn thông thoáng mà không cần đến điều hòa.

Trên mái nhà, thảm cỏ xanh trải dài không chỉ tạo cảm giác gần gũi thiên nhiên, mà còn đóng vai trò như một lớp cách nhiệt tự nhiên, giúp không gian bên trong mát mẻ hơn đáng kể vào mùa hè.

Giải pháp thiết kế và kiến trúc:

Công trình được thiết kế với mục tiêu giảm nhiệt và tối ưu hóa không gian sống trong điều kiện khí hậu đặc biệt của khu vực. Mặt bằng công trình được dàn trải trên nền đất, kết hợp với mái cỏ giúp giảm nhiệt cho không gian bên trong. Mái cỏ bao phủ gần như toàn bộ, không chỉ giúp mát mẻ mà còn hòa hợp với thiên nhiên.

Không gian mở và thông gió:
Ngôi nhà sử dụng hệ cửa kính lùa, tạo không gian mở, đón gió đã được làm mát từ ao nước và cây xanh. Luồng khí này di chuyển vào nhà, đẩy không khí nóng ra ngoài qua cửa sau, giúp không gian luôn thoáng mát.

Với ngân sách chỉ khoảng 1,7 tỷ đồng, Akitek’s House cho thấy rằng một công trình kiến trúc hiện đại, bền vững và có chiều sâu văn hóa hoàn toàn có thể được hiện thực hóa bằng những giải pháp thông minh và vật liệu địa phương. Việc sử dụng thợ địa phương cho các hạng mục cơ điện và kết cấu không chỉ giúp tiết kiệm chi phí, mà còn tạo công ăn việc làm và kết nối cộng đồng trong quá trình xây dựng.

Mái cỏ, hệ kết cấu đơn giản nhưng hiệu quả, cùng các lớp tường cách âm cách nhiệt đã tối ưu hóa chi phí vận hành sau khi hoàn thành. Đây là yếu tố quan trọng với các gia đình sinh sống tại vùng có thời tiết khắc nghiệt, vừa tiết kiệm năng lượng, vừa nâng cao chất lượng sống.

Điểm thú vị trong thiết kế của Akitek’s House là sự kế thừa mô hình nhà ba gian – một cấu trúc quen thuộc trong kiến trúc dân gian miền Trung. Cấu trúc này được tái hiện với ngôn ngữ thiết kế hiện đại: không gian thờ đặt ở trung tâm, các khu sinh hoạt chung – riêng được bố trí hợp lý, đảm bảo tính linh hoạt mà vẫn giữ được tinh thần truyền thống.

Ngoài ra, triết lý “trước cau, sau chuối” – một nét văn hóa dân gian – cũng được ứng dụng vào quy hoạch cảnh quan. Cây cau trồng phía trước giúp tạo cảnh quan thanh thoát, cao ráo, trong khi cây chuối phía sau nhà đóng vai trò như một lớp đệm sinh thái, giúp điều hòa độ ẩm và nhiệt độ.

Hướng mặt tiền:
Mặt tiền được thiết kế hướng đón gió mát nhưng tránh ánh nắng trực tiếp vào mùa hè, nhờ đó công trình duy trì sự thông thoáng tự nhiên và giảm bức xạ nhiệt.

Điểm đặc biệt trong thiết kế của Akitek’s House chính là sự tái hiện khéo léo không gian nhà ba gian truyền thống – mô hình nhà ở quen thuộc ở miền Trung và Bắc Bộ. Không gian thờ tự được đặt trang trọng ở vị trí trung tâm, hai bên là các không gian sinh hoạt riêng tư, giữ nguyên tinh thần phân chia không gian quen thuộc của cha ông. Tuy nhiên, thay vì sử dụng các chi tiết trang trí truyền thống nặng nề, kiến trúc sư chọn phong cách tối giản, dùng vật liệu gỗ, kính và màu sắc trung tính để tạo nên một cảm giác vừa hiện đại, vừa gần gũi.

Phía trước nhà được trồng hàng cau – như một lời tri ân đến cấu trúc “trước cau, sau chuối”, tạo cảnh quan dịu mắt và góp phần giảm bức xạ nhiệt vào mặt tiền. Trong khi đó, cây chuối ở sân sau không chỉ làm đẹp mà còn giúp điều hòa nhiệt độ cho không gian bên trong.

Phong cách thiết kế:
Công trình mang phong cách hiện đại, tối giản, chú trọng đến khả năng cách âm. Tường bao gồm nhiều lớp, với vật liệu cách âm như bông khoáng (rockwool) và các vách trang trí bằng gỗ tiêu âm, tạo không gian yên tĩnh.

Một mô hình nhân rộng cho tương lai

Akitek’s House không phải là một “ngôi nhà mẫu” theo nghĩa thương mại. Nó là một mô hình thử nghiệm, một lát cắt của tương lai kiến trúc tại nông thôn Việt Nam – nơi kiến trúc sư, thợ địa phương, thiên nhiên và văn hóa cùng làm việc để tạo ra không gian sống lành mạnh và bền vững.

Điểm mạnh của công trình này không nằm ở sự xa hoa, mà ở tính hợp lý, ứng dụng cao và khả năng truyền cảm hứng. Nó khơi dậy trong mỗi người dân vùng quê một khát vọng mới: sống đẹp hơn, sống cùng thiên nhiên, và sống trong một không gian được thiết kế cẩn trọng thay vì nhào nặn vội vàng.

Tính kế thừa truyền thống:
Mặc dù mang phong cách hiện đại, ngôi nhà vẫn kế thừa những nguyên tắc truyền thống của nhà ba gian. Nguyên tắc “trước cau, sau chuối” được áp dụng để tạo sự hài hòa với thiên nhiên, với phòng thờ đặt ở vị trí trung tâm, đảm bảo sự cân bằng và trang nghiêm trong không gian sống tại akitek’s House

Một điểm cộng lớn của dự án chính là việc huy động đội ngũ thợ địa phương cho các hạng mục cơ điện và kết cấu. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu chi phí, mà còn góp phần duy trì nghề truyền thống tại địa phương, kết nối cộng đồng vào quá trình xây dựng.

Thông qua Akitek’s House, kiến trúc không còn là câu chuyện của riêng kiến trúc sư hay chủ đầu tư, mà trở thành hành trình chung, nơi mọi người đều có vai trò – từ người thiết kế, người xây đến người sống trong không gian đó.

Định hướng phát triển:

Công trình Akitek’s House là bước thử nghiệm nhỏ nhưng có ý nghĩa lớn trong việc nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của kiến trúc xanh. Đây sẽ là tiền đề để cộng đồng địa phương tiếp cận những giải pháp xây dựng hiệu quả và phù hợp với môi trường sống tại nông thôn miền Trung.

Công trình này không chỉ là một mẫu nhà ở hiện đại mà còn là minh chứng cho sự kết hợp giữa các yếu tố truyền thống và hiện đại trong kiến trúc của akitek’s House