Hà Nội, giống như nhiều thành phố lớn khác ở Việt Nam, đang gặp phải những vấn đề lớn từ việc phát triển đô thị quá nhanh mà khó kiểm soát. Mỗi ngày chúng ta đều thấy rõ các vấn đề như: tắc nghẽn giao thông, ô nhiễm môi trường, kiến trúc đô thị lộn xộn và hạ tầng kỹ thuật không đồng bộ. Ngoài ra còn có những vấn đề ít được chú ý hơn nhưng cũng phức tạp không kém, thậm chí có thể coi là “nguy cơ tiềm ẩn” và “trở ngại” cho mục tiêu phát triển bền vững. Một trong số đó là mối quan hệ giữa nhà ở và việc trẻ hóa đô thị (như các khu nhà tập thể cũ hay khu phố cổ đang bị ảnh hưởng bởi quá trình đô thị hóa cần được trẻ hóa một cách hiệu quả và bền vững).

MỐI QUAN HỆ GIỮA NHÀ Ở VÀ TRẺ HÓA ĐÔ THỊ

So với mấy khu tập thể cũ thời bao cấp đã xuống cấp và tự phát mở rộng, hay những khu nhà dân tự xây sau Đổi mới, thì rõ ràng mấy tòa chung cư và dãy nhà liền kề trong các khu đô thị mới mang lại cảm giác thành phố trông khang trang, ngăn nắp hơn hẳn. Một số nhà cao tầng và thấp tầng ở các khu đô thị mới gần đây cũng có nhiều sáng tạo về kiến trúc, góp phần làm đẹp thêm cho thẩm mỹ đô thị. Cảnh quan và tiện ích ở một số khu đô thị cao cấp cũng đáng chú ý khi được đầu tư kỹ lưỡng theo tiêu chuẩn quốc tế. Có cả chiếu sáng trang trí bên cạnh chiếu sáng bình thường, đường điện được hạ ngầm gọn gàng, cây xanh được chọn lọc kỹ càng rồi trồng rất đẹp mắt theo tuyến đường hoặc từng mảng lớn. Thêm vào đó là các khu vui chơi giải trí, thể thao và dịch vụ thương mại đi kèm khá đầy đủ nữa chứ!

Tái thiết khu chung cư cũ thành không gian đô thị mới tạo động lực phát triển kinh tế (Ảnh: Dân trí)

Khi nói về sự phát triển nhà ở gần đây, KTS Nguyễn Trường Lưu – Chủ tịch Hội KTS TP.HCM chia sẻ rằng: “Những năm gần đây, nhà ở phát triển mạnh mẽ cả về kiến trúc lẫn xây dựng. Thực tế, tốc độ phát triển trong một năm hiện nay có thể so sánh với vài chục năm trước và sau 1975. Tuy nhiên, sự phát triển này chủ yếu là tự nhiên theo từng dự án với các quy mô khác nhau để đáp ứng nhu cầu của người dân mà chưa có chiến lược rõ ràng về quy hoạch hay định hướng loại hình nhà ở. Phần lớn vẫn chạy theo lợi nhuận của kinh tế thị trường.”

Thiết kế chung cư cao tầng KĐT mới Dương nội – Hà Đông (Ảnh: Báo điện tử Chính phủ)

Quy hoạch đô thị ở mấy thành phố lớn của Việt Nam vẫn còn nhiều chỗ để cải thiện, và việc này rất quan trọng để tạo nên nét riêng cho từng thành phố. Một quy hoạch hợp lý với cảnh quan đẹp không chỉ làm người dân thấy vui vẻ hơn mà còn thu hút khách du lịch và đầu tư từ bên ngoài, giúp phát triển kinh tế cho thành phố. Vì vậy, cần giải quyết vấn đề không chỉ về mặt thẩm mỹ mà còn phải chú ý đến thiết kế đô thị như không gian và kinh tế – xã hội nữa. Để phát triển khu vực tốt hơn, cần có một quy hoạch chi tiết riêng phù hợp với định hướng chung, trong đó chính sách bảo tồn và phát triển cùng các cơ chế liên quan được xác định rõ ràng.

GẮN PHÁT TRIỂN NHÀ Ở VỚI ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ 

Một số khu vực ở các thành phố lớn như Hà Nội và Sài Gòn đang dần xuống cấp, sống không còn thoải mái nữa. Để cải thiện tình hình này, trẻ hoá đô thị là một cách hợp lý. Các khu vực cần thay đổi bao gồm các khu tập thể cũ, một số nơi ngoài đê, làng xóm ngoại thành và vài chỗ trong phố cổ… Những nơi này đang thay đổi nhanh chóng nhờ vào các dự án chính thức lẫn không chính thức với sự đầu tư từ tư nhân.

Kiến trúc lộn xộn ở đoạn phố Hàng Đào, những ngôi nhà ống chật hẹp ngày càng biến dạng (Ảnh: Dân trí)

Các chung cư cũ không đạt các tiêu chuẩn an toàn nhà ở cũng như gây mất mỹ quan đô thị (Ảnh: HAIPN)

Cần chú ý đến việc nâng cấp điều kiện sống một cách toàn diện vì chỉ khi cải thiện và cân bằng các yếu tố chính như an toàn, tiện lợi, sức khỏe cộng đồng và tiện ích công cộng thì chất lượng cuộc sống mới được đảm bảo. Trong tương lai, việc xây dựng lại hoặc cải tạo các khu vực đã có sẽ ngày càng quan trọng để nâng cao điều kiện sống và sử dụng đất hiệu quả hơn. Để làm được điều này, cần xem xét các phương pháp phát triển hiệu quả như tái phân bổ đất đai hay đổi mới đô thị sao cho phù hợp với điều kiện, nguồn lực và bối cảnh riêng của từng thành phố hay khu vực.

Cần hoàn thiện thể chế cho quá trình phát triển đô thị (Ảnh: Báo Kinh tế & Đô thị)

Để tìm giải pháp cho những ngôi nhà có diện tích và hình thái hạn chế trong không gian đô thị “xen kẹt”, công ty kiến trúc VUUV đã thực hiện nghiên cứu “Đổi mới nhà phố – Mini Building”. Mục tiêu là tìm hiểu kiến trúc nhà phố ở Hà Nội qua các thời kỳ, từ đó đưa ra một số đặc điểm nhận dạng như: sự phức hợp của công năng, tính linh hoạt của không gian, khả năng tương tác và chuyển tiếp với đô thị, cùng cách tổ chức giữa không gian chính và phụ trợ. Nghiên cứu này nhằm tìm kiếm giải pháp sáng tạo cho thiết kế và vận hành tòa nhà, cũng như các giải pháp kiến trúc phù hợp để xử lý sự phức hợp về mặt công năng nhằm tạo nên một hệ sinh thái tốt. Những mô hình nhà ở phố mới mẻ, khả thi và hữu dụng được kỳ vọng sẽ góp phần thay đổi diện mạo chung của đô thị.

Nghiên cứu về giải pháp đổi mới nhà phố nhằm nâng cao chất lượng không gian đô thị của công ty VUUV trong Chương trình LIXIL ALP 2023 – 2024

Về mảng nhà ở xã hội, trong chương trình LIXIL ALP 2023 – 2024, nhóm thiết kế TAT Architects Studio đang tìm cách tạo ra những giải pháp kiến trúc cho các công trình có thể đáp ứng nhu cầu “nhà ở” cho người thu nhập trung bình – thấp. Mục tiêu là làm sao để ngôi nhà vừa hiện đại, vừa tiết kiệm mà vẫn đảm bảo không gian sống thoải mái và tiện nghi.

Đề tài nghiên cứu giải pháp thiết kế nhà ở xã hội – “Khu đô thị C-Town” của TAT Architects Studio 

Đại diện TAT Architects Studio trình bày đề tài nghiên cứu tại Hội thảo cuối kỳ diễn ra ngày 15/11 vừa qua

Nói về kỳ vọng và ý nghĩa của chương trình LIXIL ALP 2023 – 2024, KTS Nguyễn Trường Lưu chia sẻ: “Chương trình này với chủ đề ‘Trẻ hóa đô thị’ thực sự mang lại cảm hứng cho các kiến trúc sư và nhà nghiên cứu đô thị. Nó khuyến khích chúng ta nhìn nhận trách nhiệm nghề nghiệp từ những điều nhỏ nhặt nhất để làm mới không gian đô thị, từ một khu dân cư trong hẻm đến một góc phố. Chúng ta có thể đưa ra những đề xuất nhỏ nhưng hiệu quả với chính quyền để trẻ hóa đô thị. Ví dụ như ở một số khu ổ chuột tại Thủ đô Mexico, chỉ cần sơn màu sắc lên những ngôi nhà lụp xụp là đã giúp người dân có ý thức giữ gìn sạch sẽ hơn và giảm tệ nạn xã hội từ 40 – 60%.”

Địa chỉ: 63/20 Lê Lai, Phường 3, Quận Gò Vấp, TP.HCM
Điện thoại: 0587878388
Email: akitek.vn@gmail.com
Website: akitek.vn
Akitek.vn là đơn vị hàng đầu chuyên tư vấn thiết kế kiến trúc, kết cấu MEP và thi công nội thất, thiết kế thi công các công trình biệt thự, nhà phố, căn hộ, chung cư và đặc biệt thiết kế trang trí văn phòng, showroom, nhà hàng, khách sạn…

Nguồn: Mối quan hệ giữa nhà ở và trẻ hoá đô thị